Sadece Türkiye’de değil, dünyada da başarılı girişimlerin ortak özellikleri tahmin ettiğinizden çok daha fazla. Hatta yolu ve yöntemleri ne kadar farklı olsa da, başarılarının odasını açan anahtarları neredeyse aynı. Şimdi bizde sizlere bu odanın kapısını açacak anahtarı detaylarıyla anlatıyoruz.
2021 yılının üçüncü çeyreğinde, Startups Watch tarafından yayınlanan rapora göre Türkiye’nin milyar dolarlık girişimleri listesinin ilk beşini daha önceki yazımız da incelemiştik. Bunlar Trendyol, Getir, Hepsiburada, Dream Games ve Peak şirketleriydi.
Peki bu başarılı girişimlerin ortak özellikleri neler? Hadi cevaplayalım!
Tüketimi tetiklemek
Son günlerde doğruluğu tartışılır olsa da tam bir tüketim çağındayız ve üretilen teknolojilerden, değişen sistemlere kadar her şey tüketiciyi teşvik etmek için yapılıyor.
Mesela Hepsiburada gibi e-ticaret siteleri, uzun yollar gidip alışveriş yapmak yerine çok hızlı bir şekilde müşterinin istediğini almasını sağlar. Ya da Dream Games gibi mobil oyunlar geliştirilerek, insanları her an oyun oynamaya yönlendirmek de tüketim tetiklemesine bir örnek olabilir.
İşte size koskocaman bir ortak özellik daha! İster sürdürülebilirlik ile olsun ister geri dönüşüm projeleriyle birleşsin; tüketim çağının daha uzun bir ömrü var gibi görünüyor.
Doğru yer ve doğru zaman
Bahsettiğimiz şirketlerinin hepsinin internet alt yapısıyla hizmet sunan girişimler olduğunu fark etmiş olmalısınız. Son yıllarda kolay ulaşılabilirlik, hız ve dijital eğlence etkilerini her alanda hissediyoruz. Özellikle bu markaların (Peak hariç) neredeyse hepsinin pandemi döneminde çok büyük bir ivme kazanmış olması hiç şaşırtıcı değil gibi. Siz ne dersiniz?
Bu şirketlerin fikir sahipleri gerek ileri görüşlü tavırlar sergileyerek veya olabildiğince hızlı bir şekilde çağı yakalayarak sektöre adım attılar. Bu adımda ise öncelikle doğru zamanı yakaladılar. Girişimlerinin başlangıcı onlar için ivme kazandırıcı bir dönem değilse bile, doğru dönem geldiğinde hemen kendilerini öne çıkarmayı başardılar.
Basitçe örneklendirmek gerekirse birçok tüketici bu şirketleri pandemide eve kapanmamız ile tanıdı. Bu girişimciler tabi ki Covid-19’u ön görmediler ancak bu salgının getirisi olan dijital çağ ve hız beklenildik bir değişimdi. İnsanlar için marketlerde ve alışveriş merkezlerinde vakit harcamak yerine tek bir tıkla istedikleri ürüne ulaşmak çok daha tercih edilesi bir eylem oldu. Oyun sektörü ise sanal evrende harcanan sürenin artmasıyla her geçen gün daha da öne çıkmaya devam ediyor.
Şunu da belirtmeliyiz ki sadece ilk adımınızı değil her adımınızı doğru yer ve zamanda atmanız oldukça önemli. Yani doğru zamanda doğru platforma reklam vermek ya da doğru yerlerle veya kişilerle ortaklık kurmak gibi kilit noktaları da kaçırmamakta fayda var.
İlk olamazsan fark yarat
Market ürünlerini müşteriyle buluşturan Getir’in iş fikri sadece Türkiye’de değil, dünyada da bir ilk oldu. Ancak ilk defa bulunan her fikir başarılı olmadığı gibi, bir fikrin başarılı olması için de ilk olması mecbur değildir. Ama fark yaratmak oldukça önemlidir.
Peak Games ilk oyun şirketi değildi belki ama girişimci Sidar Şahin’in doğru hamleleri sayesinde fark yaratmayı başardı. Burada ‘fark yaratmak’ deyince aklınıza ilk ne geldi? Belki çok ilginç bir inovasyon geliştirebilirsiniz, ama işe yarayacağını düşünüyorsanız yapmalısınız. Evet, Sidar Şahin ilginç bir şey yapmadı; o tam tersine basit ve klasik oyunlarla insanları kendisine çekti. Yani o üretim stratejisi ile fark yarattı.
Hepsiburada, Türkiye’nin ilk e-ticaret sitesi olma unvanını taşıyor ama şu an onun önüne geçen Trendyol yeni bir fikirle değil, rakip olarak doğan bir girişimdi. Trendyol fark yaratmak için analizler yaparak ilerlediği yolda reklam ve pazarlama stratejisiyle fark yarattı. Özellikle sosyal medya platformları üzerinden yakaladığı pazarlama başarısı sermaye değerini katlamasındaki en büyük etkenlerden biridir.
İstihdam sağlamak ve markalardan destek görebilmek
Başarılı girişimlerin ortak özelliklerinden bir diğeri ise sektörden ve çalışanlardan destek görmeleridir. Oyun şirketlerini ele alalım. Bir ürünün tüketicisi arttıkça o ürün için çalışma isteğinin o doğrultuda arttığını düşünebilirsiniz. Oyun sektörü de tam olarak bu şekildedir.
Türkiye’de şu an tahmin edildiğinden çok daha fazla oyun yaratıcısı olmak isteyen, projeleri olan kişiler vardır. Sektörde bu denli istihdam sağlayabilme gücünüz varsa, gelişme ve yenilik üretebilme gücünüzde bir o kadar fazla olur.
E-ticaret sitelerinin de istihdam yaratma gücü yadsınamaz ama onun daha önemli bir silahı vardır, pazar alanı açmak. Trendyol gibi siteler markalarla komisyon usulü bir iş birliği yaptıkları için bu durum hem orada satış yapan mağazaya hem de siteye kazandırır. Sistemi oturmuş, güvenilirlik sağlamış bir siteyle çalışmak markaların oraya olan bağlılığını ve desteğini arttırmaktadır.
Sizin de aklınızda bir fikir varsa, sektörünüzden nasıl destek görebileceğinizi şimdiden kestirmeye çalışmayı unutmamalısınız.
Pes etme, hedefine yakın kal
Hedefine ulaşmak için sermayen veya tecrüben eksik olabilir, sorun değil. Önemli olan her zaman hedefine yakın kalman ve pes etmemendir. Türkiye’de ki en başarılı girişimlerin ortak özelliklerinden bir tanesi de bu.
Trendyol’un girişimcisi Demet Mutlu, bilgisiz adımlarla yol almak yerine, aksiyona geçmeden önce sağlam bir eğitim görmeyi tercih etti. Sonrasında ise evinin bir odasında işe koyulmaya başladığında ”Biz seni bunun için mi okuttuk” diyen ailesine karşın sevdiği ve yapmak istediği şeyden vazgeçmedi.
Sidar Şahin ise hedefine hep yakın kaldı. Başka girişimlerde bulundu, yine oyun şirketi açtı ve sattı hatta 2010 yılında Trendyol’a da ortak oldu. Sonra da oldukça sağlam adımlarla, edindiği tecrübeleri ve çevreyi kullanarak büyük girişimi Peak’i yarattı. Dream Games’in kurucularının da, Peak’in eski çalışanları olmasına şaşmamalı, ne dersiniz?
Şu an ismini sektöre altın harflerle kazıyan hiçbir başarının tesadüf olmadığını görüyorsunuz. Girişimler gerek stratejileriyle gerek aldıkları yatırımlarla veya riskleriyle belli bir başarıya ulaşıyorlar. Biz size başarılı girişimlerin ortak özelliklerini beş marka üzerinden beş madde de anlatmaya çalışmış olsak da, bu konu üzerine daha konuşulacak çok şey olduğunu da unutmamalıyız.