Son dönemde en gelişmiş ekonomilerin büyüme verilerine baktığımızda İngiltere, ABD, Avustralya, Güney Kore ve Kanada dışındaki ülkelerde stagflasyona neredeyse girilmiş hatta bazılarında resesyonun eşiğine gelinmiş olduğunu görüyoruz. Japonya dışındaki bütün ülkelerde, özellikle İspanya, ABD, İtalya, Kanada ve Almanya’da enflasyon kontrolden çıkmak üzere.
Gelişmekte olan ülkelere baktığımızda ise Suudi Arabistan, Türkiye ve Endonezya dışında kalanlar büyüme ivmelerini kaybetmiş görünüyorlar. Özellikle bir zamanlar yüzde 10’un üzerinde büyüyen Çin’in stagflasyona girmiş olması küresel sistem için ciddi bir sorun. Küresel kriz iş gücü maliyetlerini ve üretimi ciddi biçimde zorlarken Ukrayna’daki savaş da ek olarak organik ve sürdürülebilir hammadde bulunurluğunu ve maliyetlerini artırıyor.
Özetle hem gelişmiş ülkeler hem de gelişmekte olan ülkeler ekonomik anlamda çok zorlu bir dönem içerisindeler. Global çapta, tüketiciler nezdinde yüksek enflasyon beklentisi alışverişçi davranışlarını olağanüstü şekilde etkiliyor.
İnternet arama motorlarında kullanılan terimler üzerine yeni yayınlanan bir araştırma, tüketicilerin ekonomik gerileme nedeniyle sürdürülebilir modadan uzaklaştığını gösteriyor. Sürdürülebilir moda ile ilgili popüler arama motoru terimlerinin kullanımının 2009’dan bu yana en belirgin düşüşü yaşadığını ortaya koyan bu araştırmanın bulgularını Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidiyle birlikte düşünsek nasıl olur?
Hatırlayalım;
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi, insan davranışını bir ihtiyaçlar hiyerarşisi olduğunu ve bir sonraki ihtiyaç grubuna geçmeden önce daha temel ihtiyaçlarla uğraştığımızı öne sürerek açıklıyor. Giysiler de bu anlamda çok sayıda ihtiyaca hizmet ediyor. Örneğin, pahalı outdoor giysiler bizi dış etkenlerden koruyor evet (ilk basamak) ama aynı zamanda daha fazla saygı görmemizi ve saygınlık ihtiyaçlarımızı karşılamamızı da sağlıyor (4. Basamak). Örneğin Walmart’tan kıyafet satın alan bir tüketici muhtemelen “sadece korunma” ararken, The North Face’in sürdürülebilir koleksiyonlarından alışveriş yapan tüketici fizyolojik ihtiyaçlardan çok “saygınlık ihtiyacı” tarafından motive ediliyor ve bunun bedeli çok yüksek.
Peki, mevcut ekonomik koşullarda korunma ihtiyacını karşılayabilmek bile tehlikedeyken nasıl saygınlık ihtiyacı doyurulabilir?
Hızlı moda tam da burada vazgeçilemez oyuncu olarak karşımızda duruyor çünkü sınıf farkını ortadan kaldıran, uygun fiyata her türlü ihtiyacınızı karşılamanıza yardımcı olan bir cankurtaran. Fakat çevresel kaygılar arttıkça, insanlar küresel olarak davranışlarını daha çevre bilincine sahip olacak şekilde değiştiriyor. Ancak bu değişimler, yaşanan krizler ve hayat pahalılığı yüzünden rafa kaldırılacak mı?
Kantar’ın 9 farklı pazarda takip ettiği “Is inflation impacting consumer support of sustainable practices?” araştırması yüksek yaşam maliyetlerinin, insanların çevre için daha fazlasını yapmasını engellediğini ortaya koyuyor.
Fakat her şeye rağmen sosyal ve çevreye duyarlı tüketicilerin özellikle genç olanların daha etik ve çevre dostu alışverişe yönelmesinin de devam edeceğini biliyoruz.
“Sürdürülebilir ürünler pahalı, ama dünyamız için de endişeliyim“
Peki, çözüm nedir? İkinci el modanın durdurulamaz yükselişi
ThreadUp’ın raporlarına göre tüketicilerin %58’i, ikinci el fırsatlarının enflasyon döneminde kendilerine bir şekilde yardımcı olduğunu söylüyor.
Tüketiciler hem fiyat hem de sürdürülebilirlik açısından uygun olan teklifler aradıkça ikinci el moda giderek daha yaygın hale geliyor. Bu da ikinci el modanın durdurulamaz yükselişine işaret ediyor.
Hızlı moda markaları vitrinlerine sürekli yeni ve uygun fiyatlı koleksiyonlar eklerken kıyafetlerimiz dolaplarımızda kolay kolay eskiyemiyor dolayısıyla dolaptan çıkarılan ürünün ikinci el olarak satılabilmesi de kolaylaşıyor. Buna ek olarak sıfırını almakta zorlanan tüketici tadilata da olumlu bakıyor. Türkiye’de lostralar, terziler, kuru temizlemeciler son aylarda talebe yetişmekte zorlandıklarını söylüyor.
Moda perakendecileri daha genç ve fiyat bilincine sahip müşteriler kazanmak, müşteri sadakatini artırmak ve tabi ki gelir elde edebilmek için İkinci el satış modellerini kullanma konusunda çok önemli bir fırsata sahip olduklarını unutmamalılar. Üstelik bu çabaların tümü çevreye ve ikinci iş kollarına da fayda sağlıyor ve her zamankinden daha popüler!