Pandemik iş kayıplarından en çok etkilenen çalışanlar hangileri?
Koronavirüs krizi, ABD genelinde işten çıkarmalara neden oldu. Genç çalışanlar, kadınlar ve azınlıklar pandemi nedeniyle yüksek işsizlik oranından daha fazla etkilendi.
Bu durum kısmen eğlence, konaklama, yiyecek ve içecek hizmetleri de dahil olmak üzere iş kayıpları nedeniyle en erken ve en çok etkilenen sektörlerden kaynaklanmaktadır.
Federal Reserve (ABD Merkez Bankası) Başkanı Jerome Powell, Princeton Üniversitesi tarafından düzenlenen bir etkinlikte, “Pandeminin yükünü kaldırmak, ondan en az etkilenecek sektörlerin üzerine düşüyor,” diyerek şöyle devam etti: “Bu eşitsizliğin büyük bir artırıcısı.”
Koronavirüs pandemisinin iş gücü üzerinde yıkıcı bir etkisi olmuştur ve özellikle en savunmasız işçilerin bazılarını en sert şekilde etkilemiştir.
COVID-19’un yayılmasını engellemek için karantinalar Mart ayında başlayan büyük işten çıkarmalara yol açtığından, 40 milyondan fazla Amerikalı işsizlik sigortası başvurusunda bulundu. Bu sayı, ABD iş gücünün yaklaşık dörtte birini oluşturuyor ve ekonomistler milyonlarca başvurunun yaz aylarında devam edeceğini düşünüyor.
ABD’de özel sektör istihdamı, Nisan ayında 20 milyon 236 bin azaldı ve işsizlik oranı % 14.7’ye yükseldi. Önümüzdeki hafta, Mayıs ayı tarım dışı istihdam raporunun, Büyük Buhran döneminin zirvesindeki % 25′ lik düzeye yakın ya da bundan daha yüksek bir işsizlik oranı açıklaması bekleniyor.
Ancak, ekonomik sancı, toplumun tüm kesimlerine eşit oranda yansımıyor. IMF raporuna göre, önceki salgın hastalıklar zenginlerle yoksullar arasındaki eşitsizlik farkını genişletti. FED’ in yaptığı bir araştırma, Şubat ayında çalışan ve geliri 40.000 $ ‘ın altında olan insanların yaklaşık % 40’ ının Mart ayında işlerini kaybettiklerini bildirdi.
Fed Başkanı Jerome Powell rapor hakkında, “Ekonomik servetin bu tersine çevrilmesi, kelimelerle yakalanması zor bir acıya neden oldu, çünkü hayatlar geleceğe dair büyük bir belirsizlik nedeniyle altüst oldu.” dedi.
Talihsizlik en çok işgücünün birkaç kilit grubunda göze çarpıyor.
Kadınlar
Cuma günü, eski FED başkan yardımcısı Alan Blinder ile yaptığı görüşmede Powell, pandeminin ABD’deki eşitsizliği daha da artırdığını söyledi.
Princeton Üniversitesi tarafından düzenlenen etkinlikte Powell, “Hizmet endüstrisinde pandeminin yükünü taşıyan düşük ücretli işçiler, çoğunlukla kadınlar.”
Nisan ayı iş raporu, işsizliğin kadınları erkeklerden daha fazla etkilediğini gösterdi. Kadınlar için işsizlik oranı Nisan ayında %15.5 ve erkekler için %13 idi – sadece bir ay önce, her iki grubun oranı %4 idi.
Washington Center for Equitable Growth (Adil Büyüme Merkezi)’tan Heather Boushey ve Carmen Sanchez Cumming’in Mayıs ayı raporuna göre, kadınların işsizliğindeki sıçrama, eğlence, konaklama ve sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere hizmet sektörlerindeki iş kayıplarından ilk ve en çok etkilenen sektörlerden kaynaklanıyor.
“Bütün bunlar, kadın işçilere daha az ücret ödenmesi kapsamında değerlendirilebilir. Bu nedenle daha az varlığa ve daha az güvenliğe sahip oluyorlar.”
Rapora göre bu, en erken iş kayıplarının inşaat gibi erkek egemen sektörlerde yaşandığı Büyük Durgunluk (great depression) döneminin tersine bir durumdur. Bazılarının, on yıldan uzun bir süre önce görülen durgunluğu “mancession” olarak nitelendirmesinin aksine, “shecession” olarak adlandırmasına yol açtı. (Ç.N.:İngilizce recession’dan türetilen kelimeler. Recession İngilizce’de durgunluk demek.)
İş kayıpları, ABD’ de ve Dünya’da artmaya devam ederken, muhtemelen daha kötü senaryolara da yol açacak. Citigroup tarafından yapılan bir tahmin, Dünya genelinde kırılgan sektörlerdeki 31 milyon kadının 13 milyon erkeğe karşı potansiyel iş kaybıyla karşı karşıya olduğunu belirtti. Rapora göre, 31 milyon kadının hepsi işini kaybederse, reel küresel gayri safi yurtiçi hasıladan 1 trilyon dolar silinebilir.
Azınlıklar
Siyahiler de beyaz Amerikalılardan daha yüksek işsizlik oranları yaşıyorlar. Nisan ayında Hispanik (İspanyol kökenli) işsizlik oranı, tüm zamanların en yüksek seviyesi olan %18,9′ a yükselirken, siyah işsizlik oranı % 16,7’ye yükseldi. Beyaz işsizlik oranı %14.2 idi.
Şüphesiz, Nisan ayında beyaz ve siyah işçiler arasındaki olağan uçurum azaldı – Equitable Growth (Washington’da bulunan araştırma kuruluşu)’a göre genellikle siyah işsizlik oranı beyaz işçilerinkinden iki kat daha fazla. Ancak bunun nedeni, siyah işçilerin temel işlerde çalışanların daha büyük bir kısmını oluşturmasıdır, bu da onların salgına yakalanma riskini artırır. Siyah Amerikalılar da özellikle diğer büyük şehirlerde olmak üzere diğer ırk gruplarından daha fazla sayıda hastalıktan ölüyor.
Ayrıca, küçük işletmelerin ayakta durmasına yardımcı olmak için trilyonlarca dolarlık devlet yardımının azınlıklara ait işletmelere ulaşmadığına dair kanıtlar da var.
New York Times, bir ankete atıfta bulunarak, çoğu Paycheck Protection Program(maaş koruma programı) kapsamında Küçük İşletme İdaresi’ nden yardım için başvuran siyah ve Latin işletme sahiplerinin sadece % 12’sinin istedikleri desteği aldığını bildirdi.
Amerikan Nüfus İdaresi tarafından yapılan küçük işletme sahiplerine dair bir başka araştırma, The Times’a göre, ankete katılanların % 38’inin kredi aldığını belirtti.
Genç İşçiler
Büyük Durgunluk, sıkıntılı bir ekonomide para kazanmak ve iş bulmak için mücadele eden en genç işçilere, daha sonra da Y kuşağına (1980 ile 2000 yılları arasında doğmuş kuşak) zarar veriyordu. Koronavirüs pandemik gerilemesi genç işçiler üzerinde benzer bir etkiye sahiptir.
Amerikan Çalışma İstatistikleri Bürosu’na göre, gençler için işsizlik oranı Nisan ayında yaklaşık % 32 idi. Bir önceki ay bu oran %11 idi. California Policy Lab’a göre, genç yetişkinler de dahil olmak üzere bu oran daha da yükseliyor – Z kuşağı (16-23 yaş arası) işsizlik oranı % 34,1.
Genç işçiler ayrıca perakende, restoranlar, eğlence ve konaklama da dahil olmak üzere pandemi nedeniyle işten çıkarmalar ve kapanışlarla karşılaşan endüstrilerde oldukça mevcuttu. Gelecekte, birçok genç bu yaz stajlar iptal edildikçe ve yaz konserleri duraklatıldıkça işsiz kalacak.
Bir yaz tatili süresi büyük bir şey gibi görünmese de, bir işçi olarak ücretini kaçırmanın etkisi büyük olabilir. Büyük ekonomik durgunluğun ardından uzun ekonomik genişlemede, bin yıllık istihdam toparlandı, ancak ücretleri iyileşmedi.
Sırada ne var?
Ekonomistler, Mayıs ayında Amerka’da işsizlik oranının % 20’nin üzerine çıkabileceğini ve Büyük Buhran’ın ortasında tüm zamanların yaklaşık % 25’lik yüksek tahminini tehdit edebileceğini tahmin ediyorlar.
İşsizliği ortalama oranından bile daha yüksek gören gruplar için bu yeni rekorlar anlamına gelebilir.
Ekonomi yeniden açıldığında, pandemi nedeniyle işten çıkarılan veya ücretsiz izne ayrılan birçok işçinin yakında yeni iş bulabileceği veya eski işlere dönebileceği yönünde bazı umutlar var. Şimdiye kadar, 50 eyaletin tamamı Mart ayında yürürlüğe konan kısıtlamalarının en azından bir kısmını gevşeterek bazı işletmelerin yeniden açılmasına ve bazılarının işe dönmesine izin verdi.
Buna ek olarak, işsizlik yardımları ve doğrudan kontroller dahil olmak üzere hükümet teşvik çabalarındaki trilyonlarca dolar, Amerikalı işçilere, işletmelere ve ailelerine salgının ortasında yardımcı oldu. Ve ileride daha fazla rahatlama olabilir – Kongre, işçilerin, ailelerin ve işlerin ilerlemesine yardımcı olacak bir dizi girişim üzerinde çalışıyor.
Ancak herhangi bir toparlanma yavaş olabilir ve işlerine döneceklerini düşünen işçilerin bazıları bu işlerin artık mevcut olmadığını görebilir. ABD ekonomisinin krizden çıkması yıllar alacak ve bu durum tüm Amerikalılar üzerinde etkili olacak.
Bahn, “Krize giren bu eşitsizliğe yol açan yapı nedeniyle bunun gerçekten farklı sonuçlarını görüyoruz.” dedi.
“Ekonomik gerileme sırasında iş gücü piyasasına giren işçiler genellikle daha düşük ücretli işleri kabul etmek zorunda kalıyorlar. Bu da onları zor bir yola sokabiliyor.”