Steve Jobs’un yokluğu her ne kadar Apple için zorlayıcı olsa da içinde bulunduğumuz tabloya baktığımızda Apple en iyimser tahminlerin dahi üzerinde bir değer kazanmış durumda.
On yıl önce Apple tüm sosyal medya hesapları ve geleneksel medya aracılığıyla Steve Jobs’un vefat haberini duyurduğunda bir çok Apple hayranı ve yatırımcısı bundan sonraki sürecin Apple için fazla sancılı olacağını düşünmüştü. Birçok insan başından sonuna Steve Jobs’suz bir Apple’ın nasıl görüneceği konusunda fikirler yürütüyordu. Çoğu yatırımcı Jobs’un gidişinin birinci yıl dönümünde dahi Apple için fikir yürütmenin çok erken olduğunu düşünüyordu. Üstelik Apple bu süreçte yeni yatırımlara atılmıyor ve sadece mevcut ürünlerini geliştiriyordu.
Jobs’un gidişinin ardından Tim Cook tüm şirketin başına geçtiğinde tüketiciler iki kişiyi karşılaştırmaktan geri kalmıyor ve Tim Cook’un kararlarını sorgulamaya devam ediyorlardı. Ancak Steve Jobs’un ardından Apple’ın durumunu daha gerçekçi verilere dayanarak kıyaslamanın en doğrusu olduğu da bir gerçek.
Jobs öldüğünde Apple hayranlarının çoğu Cook’un, Android işletim sistemini kullanan telefonların artan popülaritesiyle uğraşmasının fazla zorlayıcı olacağını düşünüyordu. Ancak bunun aksine birçok gözlemci Apple’ın bu yeni dönemde şansının yüksek olduğu kararına vardı. Hatta bir çokları Apple hakkında vardıkları pozitif kararlarını yatırıma dönüştürerek Apple’ın Jobs öldükten sonra da değerinin artmasını sağladı. Bu sayede Apple dünyada 2 trilyon dolarlık bir değerlemeye ulaşan ilk şirket haline geldi.
Akıllı telefon pazarı büyüdükçe Cook, iş tarihinin en iyi CEO’larından biri haline geldi ve Apple’ın hizmetlerini desteklemek gibi stratejilerle ustaca büyümesini sağladı. Apple şimdi 5 Ekim 2011’de bıraktığı yerden altı kat daha değerli durumda.
Şimdilerde Wall Street sokaklarında fısıldanan tek soru “Steve Jobs hala CEO olsaydı Apple daha başarılı olur muydu?” veya “Steve Jobs tarafından yönetilen bir Apple, Tim Cook’un tarih yazan finansal sonuçlarıyla eşleşir miydi?”
Büyük Atılımlar
Bazı uzmanlar Jobs dönemi Apple’ın fazla heyecan verici olduğunu ve her iki yılda bir çığır açan aygıtlar piyasaya sürdüğünü savundu. Onlara göre Apple bu hızla devam etmezse Cook başarısız olacaktı. Ancak bu öngörüyü adil bir şekilde yargılamak için Jobs’un ölümünün üzerinden birkaç sene geçmesi gerekiyordu.
Apple’ın 2011 yılından bu yana tartışmasız en büyük ürünü iPhone kullanıcılarının üçte birinin kullandığı Apple Watch oldu. Jobs’un aynı düzeydeki ürünü olan iPod’un zirvesinden biraz daha ileride.
Cook’un bir diğer mükemmel ürünü modern kablosuz kulaklık pazarının öncüsü olan AirPods’lar. Bu iki ürün düşünüldüğünde Apple’ın rakipleri hala bu ürünlerin başarısını yakalayabilmiş değiller. Ve Tim Cook başarısını kanıtlamış durumdadır.
Jobs dönemine kıyasla Apple’ın insan yaşam biçimini değiştirmeye odaklanmadığı bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor.
Küçük Şeyler
Steve Jobs bir mucit değil, editördü. Hatırladığı ürünlerin hiçbiri kendi kategorilerinde birinci değildi ve her biri Jobs’ın sahip olmadığı becerilere sahip kişilerin yaptığı işlerle doluydu. Ama bir ürüne neyi koyup neyi dışarıda bırakacağını bilmek konusunda neredeyse insanüstü bir yeteneğe sahipti. Donanım ve yazılım arasındaki dikişleri neredeyse ortadan kaldırabilirdi. Sıklıkla sorgulanan, ancak neredeyse her zaman ileri görüşlü ve sonunda geniş çapta taklit edilen zor kararlar verdi.
Cook döneminde bu sorumluluğu tek bir kişi üstlenmedi. Jobs dönemiyle karşılaştırıldığında, şirket, 2013’ün iOS 7’si gibi, yeni minimalist görünümü kaba bir taslak gibi hissettiren yarı pişmiş ürünlerden fazlasını piyasaya sürdü. Dokunmatik ekranlı Mac’ler yapmak yerine, 2016’da MacBook Pro’nun işlev tuşlarını minik bir dokunmatik ekranla değiştirdi ve görünüşe göre bu, çok az insanı mutlu etti. Şu anda, şirketin Safari tarayıcısında yapmaya karar verdiği ve yalnızca kısmen çözüldüğü tuhaf değişiklikler, ham fikirlerin yetersiz düzenlenmesinin bir örneği gibi görünüyor.
Tüm bu durumlarda, “Steve Jobs buna asla izin vermezdi” diyemiyoruz.
Çoğumuz Jobs’ı hayal ettiğimizde, ürün sunumlarında sahnedeki adamla o kadar ayrılmaz bir şekilde ilişkili olduğunu görüyoruz. Onun gerçekliği çarpıtma alanına girmeyi kararlı bir şekilde reddetmiş olsanız bile, bu demolar oldukça ilgi çekiciydi. Sadece teknoloji endüstrisinin gördüğü en iyi açıklayıcılardan biri olduğu için ya da ara sıra sizi çıldırtacak şeyler ortaya çıkardığı için değildi. Orada sahnede -çoğunlukla kendi başına- bir insan olarak çıktı, hatta çok az şirket yöneticisinin kendileri yapmayı seçeceği şekilde savunmasızdı. Bu, başından beri doğruydu ve son yıllarında, her görünüşü sağlığı hakkında kamuoyunda spekülasyon yapmak için bir fırsat olduğu için daha da doğruydu.
COVID-19 salgını ve sanal etkinliklere geçişle birlikte şirket, Stevenote yaklaşımından daha da uzaklaştı. 2022’de canlı ürün lansmanlarına dönse bile, yüksek prodüksiyon değeri olan hazır videoların, önemli olan hemen hemen her şeyin canlı bir izleyici önünde gerçekleştiği zamandan daha büyük bir rol oynaması muhtemel görünüyor.
Steve Jobs unutulma tehlikesiyle karşı karşıya değil. Ancak giderek daha fazla, Apple onun sahip olmayacağı şeyleri yaptığında, bu şirketin yolunu kaybettiğinin bir işareti değil. Bunun yerine, Apple’ın geçmişini takıntı haline getirmek yerine hala huzursuzca ileriye baktığının kanıtı. Ve bundan daha fazla Steve Jobs benzeri ne olabilir?