Perakende gelişiyor. Teknolojinin ve değişen müşteri davranışlarının yol göstermesiyle birlikte, daha fazla işletme otomatik sistemlere ve yapay zeka mağazalarına yöneliyor. Hatta Retail Innovation Hub’ın 2022 araştırmasına göre, dünya çapında kendi kendine ödeme teknolojisini kullanan markaların sayısında bir önceki yıla göre %11 artış yaşandı.
Amazon Fresh, kasiyersiz mağazalarının yolunu açtı ancak aynı zamanda karşılaştığı birçok zorluğun üstesinden gelmenin yollarını da arıyor. Birleşik Krallık’ta önde gelen süpermarket zinciri Tesco, GetGo adında ödeme gerektirmeyen bir yapay zeka mağazası başlattı.
Tokyo merkezli FamilyMart’ın 2024 yılına kadar 1.000 insansız mağaza açmayı planlaması ve Singapur’daki Pick&Go zincirinin şu ana kadar yapay zeka destekli üç insansız market açmasıyla bu trend Asya’da daha da ivme kazanıyor.
Hong Kong’a baktığımızda, HKTV’nin yan markası Shoalter Automation, 2023 yılında Manchester, Birleşik Krallık’ta ilk tamamen otomatik perakende mağazasını açmaya hazırlanıyor. Bu büyük plan, otomatik depolama ve herhangi bir insan yardımı olmadan sipariş alabilen perakende satış sistemleriyle donatılmış bir çevrimdışı mağazayı içeriyor.
Otomatik mağazalar işletmeler için oldukça faydalı elbette. 24 saat operasyon sunarlar ve stok ihtiyaçlarını tahmin ederler, alışveriş trendlerini analiz ederler ve envanter yönetimini optimize ederler. Diğer bir avantaj ise basitleştirilmiş veri toplama sürecidir. Bir marka sistemlerini ve donanımını kurduktan sonra veri toplamak çok kolaydır ve işletmeler daha sonra kolayca yeni pazarlara açılabilir.
Otomatik mağazaların cazibesi tüketici tarafına da uzanıyor. Rahat ve verimli alışveriş deneyimlerine olan talep arttı. Axis Communications tarafından yapılan bir araştırma, Hong Kong tüketicilerinin neredeyse yarısının özellikle pandemi sonrası dönemde insansız mağazaları ziyaret etme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Kolaylık, gelişmiş müşteri deneyimi ve her an alışveriş yapabilme olanağı bu mağazaları önemli ölçüde çekici kılmaktadır.
İnsansız yapay zeka mağazalarındaki yükseliş
7-Eleven Japonya, baharda küçük ve personeli olmayan satış noktaları açarak ülkenin perakende sektöründe devrim yaratıyor. Bu ilerici hareket, Japonya’daki perakende sektörünün şu anda boğuştuğu ciddi işgücü açığını hafifletmeye yardımcı olacak bir yanıt olarak da belirtiliyor.
Geleneksel personel olmayacak ancak her mağazada ürün stoklama ve sipariş verme gibi görevlerden sorumlu tek bir çalışan bulunacak. 50 metrekarelik daha küçük bu mağazalarda toplam ürün sayısı 1.200 ile sınırlandırılacak; bu, tipik tekliflerden önemli ölçüde daha az.
Bu mağazalara erişen müşteriler, girişte QR kodunu taramak için özel bir uygulama kullanacak. Müşteriler ürünlerini seçtikten sonra akıllı telefonlarını kullanarak barkodları okutuyor ve ardından kredi kartı veya diğer ödeme yöntemleriyle ödeme yapıyor. Mobil ödemeler birincil işlem yöntemi olacak ve alışveriş deneyimini hızlı ve verimli hale getirecek.
Dev market zinciri aynı zamanda bu insansız satış noktalarını iş merkezleri, plazalar ve fabrikalar gibi daha önce ulaşılması zor olan yerlere de kurmayı planlıyor. Şirket, en az 500 çalışanı olan yerleri hedefliyor.
7-Eleven’ın ilk adımı bu yenilikçi mağazaları Tokyo ve diğer bölgelerde açmak olacak. Şirketin halihazırda Tokyo ve Osaka vilayetinde birkaç prototip mağazası bulunuyor ve bu mağazaları kendi tesislerinde bulundurmak isteyen yaklaşık 20 firmayla görüşmelerde bulunuyor. Nihai hedef, Japonya genelinde bu insansız mağazalardan birkaç düzineye sahip olmak. ABD’deki 7-Eleven mağazalarının Japonya’daki mağazaların seviyesine ulaşması mümkün olmasa da, şirketin bir gün Amerika’da bu konsepti denemeye karar vermesi ilginç olurdu. Japonya’daki bazı rakipler de benzer mağazalar deniyor.
Birçoğu otomatik mağazaların faydalarını görse de, bazı müşteriler hala bir insan kasiyerin kişisel dokunuşuna değer veriyor ve bazı ürün veya hizmetler eğitimli bir çalışanın uzmanlığına ihtiyaç duyabiliyor. Ayrıca insansız mağazalar, müşteri davranışlarını izleyecek personel olmadan daha fazla güvenlik riski oluşturabilir. Özellikle sektörde son zamanlarda kaotik bir perakende hırsızlığı dalgası yaşandığından beri.
Ülkemizde otonom mağazaların yaygınlaşma süreçleri elbette oldukça düşük. Örnek olarak 2022 yılında duyurulan Hepsiburada’nın Trump AVM’de açılışını yaptığı Smart by MIMEX akla geliyor.
Teknoloji daha uygun fiyatlı hale geldikçe, insansız otomatik mağazalara geçiş muhtemelen devam edecek, ancak geleneksel perakende modeli şu an için hala yerini koruyor. Perakende sektörünün bir sonraki bölümü, verimlilik, rahatlık ve kişiselleştirilmiş hizmetin heyecan verici bir karışımını, yeni ile eskinin uyumlu bir birleşimini vaat ediyor.