Borsaya açık ve sonuçları açıklanmış 8 perakende şirketi için satış, brüt karlılık ve net karlılık analizini aşağıdaki şekilde başlıklarda inceleyebilirsiniz.

Bu yazıda bizi bekleyenler,

1. İncelenen şirketler ve sektörleri,
2. Cirolar,
3. Brüt kar analizi,
4. Net kar analizi
5. Ciro, brüt kar marjı, net kar marjına göre özet gösterimler ve sonuç
6. Şirket Bazlı Analizler

İncelenen şirketler ve sektörleri

Halka arz edilmiş şirketleri incelediğimizde perakende sektörünü üçe ayırabiliriz.

• Gıda Market
• Moda&Giyim
• Teknoloji Market

Bu sektörler içinde yer alan şirketler birbirine tam olarak rakip olmasalar dahi sektör özelinde hepimizin aklında bir fikir oluşacaktır.

Aşağıdaki yer alan şemada perakende sektörünün kırılımı yer almaktadır. (Takip edilebilmesi için 2023 yılı verilerinde aşağıdaki renkler kullanılacak, 2022 yılı verileri turuncu renk ile gösterilecektir.)

Cirolar

Halka arz edilmiş perakende şirketlerinin 2022 – 2023 yıllık ciro karşılaştırma analizi aşağıdadır.

2023 yıllık ciro analizi aşağıdaki gibidir.

• Gıda market perakende 238 Milyar TL’lik ciroya ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre satışlarını %89 arttırmıştır.
• Moda&giyim perakende 3,8 Milyar TL’lik ciroya ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre satışlarını %106 arttırmıştır.
• Teknoloji market perakende 14,5 Milyar TL’lik ciroya ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre satışlarını %131 arttırmıştır.

Halka arz edilmiş, inceleme yapılan şirketlerin toplam cirosu yaklaşık 257 milyar TL olup 238 milyar TL ‘si gıda-market perakendeden gelmektedir.

2022 – 2023 yılında ikinci çeyrek karşılaştırmasında yüzdesel olarak satışlarını en çok arttıran sektör teknoloji perakende (Teknosa) olmuştur. Yüzdesel olarak satışlarını en çok arttıran şirket

• Gıda Market sektöründe Migros,
• Giyim&Moda sektöründe Suwen,
• Teknoloji sektöründe Teknosa’dır.

Brüt kar analizi

Halka arz edilmiş perakende şirketlerinin 2022 – 2023 ikinci çeyrek brüt kar karşılaştırma analizi aşağıdadır.

2023 ikinci çeyrek brüt kar içindeki payları aşağıdaki gibidir.

• Gıda markette ciro (geçen yıla göre) %89,2 artarken, brüt kar tutarı %83,4 artmıştır. Brüt kar marjı geçen yılın aynı dönemine göre azalmıştır.
• Moda&Giyimde ciro (geçen yıla göre) %106 artarken, brüt kar %100,8 artmıştır.
• Teknoloji markette ciro (geçen yıla göre) %131,3 artarken, brüt kar %116,8 artmıştır.

Halka arz edilmiş, inceleme yapılan şirketlerin toplam brüt karı yaklaşık 53,9 milyar TL olup 49,2 milyar TL ‘si Gıda market sektöründen gelmektedir.

2022 – 2023 ikinci çeyrek brüt kar marjlarına baktığımızda,

• Gıda market brüt kar marjı 2022 yılında %21,3 iken 2023 yılında %20,6 gerçekleşerek brüt kar marjı azalmıştır.
• Moda&Giyim brüt kar marjı 2022 yılında %64,1 iken 2023 yılında %62,5 gerçekleşmiştir.
• Teknoloji market brüt kar marjı 2022 yılında %17,7 iken 2023 yılında %16,6 gerçekleşmiştir.

2022-2023 yılında ikinci çeyrek karşılaştırması yaptığımızda ise yüzdesel olarak brüt kar her sektörde bir önceki yıla göre azalmıştır. Yüzdesel olarak brüt karı en çok azalan şirket Bizim Toptan’dır.

Net kar analizi

2022 – 2023 ikinci çeyrek net kar içindeki payları aşağıdaki gibidir.

• Gıda market 7,1 Milyar TL’lik net kara ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre net karını %72 arttırmıştır.

• Moda&Giyim 712 milyon TL’lik net kara ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre net karını %110,3 arttırmıştır.

• Teknoloji market 299 Milyon TL’lik net kara ulaşmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre net karını %55,8 arttırmıştır.

Net kar grafiği aşağıda gözükmektedir. Gıda Market sektöründe yaklaşık 7,1 milyar TL kar edilmiştir. 4,2 milyar TL olarak en yüksek net kara sahip olan şirket BİM, 2023 ikinci çeyrekte zarar eden şirket ise Bizim Toptan ve Carrefoursa’dır.

2022 – 2023 ikinci çeyrek net kar marjlarına baktığımızda,

• Gıda market net kar marjı 2022 yılında %3,3 iken 2023 yılında %3 gerçekleşmiştir.
• Moda&Giyim net kar marjı 2022 yılında %18,4 iken 2022 yılında %18,8 gerçekleşmiştir.
• Teknoloji market net kar marjı 2022 yılında %3,1 iken 2023 yılında %2,1 gerçekleşmiştir.

2022 – 2023 yılında ikinci çeyrek karşılaştırması yaptığımızda ise yüzdesel olarak net karını en çok arttıran sektör Gıda Market olup yine yüzdesel olarak net karını en çok arttıran şirket Migros’dur.

Gıda Market sektöründe zarar açıklayan şirketler Bizim Topran ve Carrefoursa iken net karı oranı en yüksek olan şirket BİM olmuştur.

Ciro, brüt kar oranı, net kar oranına göre özet gösterimler ve sonuç

Brüt karlılık oranı Bizim Toptan’da %12,9 iken Carrefoursa’nın %25,1’dir. Brüt kar oranı şirketler arasında farklılık göstermektedir. Aşağıdaki grafikte 2023 yılının ikinci çeyreğindeki durum özetlenmiştir. Moda&Giyim hem brüt karlılıkta hem de net karlılıkta diğer sektörlere göre daha iyi konumdadır.

Aşağıdaki grafikte gıda-market 2022 ikinci çeyrek ile 2023 ikinci çeyrek kıyaslamasını görüyoruz. Operasyonel verimlilikte sağladığı avantaj ile 2023 ikinci çeyrekte en yüksek net kar marjına sahip şirket BİM’dir.

Aşağıdaki grafikte moda&giyim 2022 ikinci çeyrek ile 2023 ikinci çeyrek kıyaslamasını görüyoruz.

• Vakko brüt kar marjı kısmen azalmış olsa da net kar marjında artış olmuştur.
• Suwen’de hem brüt kar marjında hem de net kar marjında düşüş görülmüştür.

Şirket Bazlı Analizler

Migros

Fiili dolaşımdaki payı %50,77 olan şirketin şu anki piyasa değeri yaklaşık 2,5 milyar dolardır.

Şirketin 2023 Haziran ayındaki satışları 61 milyar TL iken geçen senenin aynı dönemine göre %113 satışlarını arttırmıştır. Satılan malın maliyeti satıştan daha çok arttığı için brüt kar oranı %25,4’den %23,4’e düşmüştür.

Migros’un net kar oranı geçen senenin aynı dönemine göre artış göstermiş olup %2,1’den %3,5’e çıkmıştır.

Peki brüt kar oranı düşerken net kar oranı nasıl artış gösterdi?

• Pazarlama giderlerinde yer alan enerji giderinin, amortisman ve itfa paylarının, diğer giderlerin payının düşmesinden kaynaklanmaktadır.

• Esas faaliyet giderlerinde yer alan vadeli alım faiz giderinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Migros’un 2022 yılında ortalama faiz oranı %18,2 iken 2023 yılında %12,5’a düşmüştür. (Migros tarafında, DİBS faiz oranları ile varsayılan peşin değere indirgenmekte ve bunun sonucunda vadeli alım faiz giderleri hesaplanmaktadır.)
• Migros’un net karı 2022 yılı ilk 6 ayda 602,8 milyon TL iken 2023 yılının aynı döneminde 2 milyar TL’ye ulaşmıştır.)

Bizim Toptan

Fiili dolaşımdaki payı %43,86 olan şirketin şu anki piyasa değeri yaklaşık 75,7 milyon dolardır.

Geçen yılın aynı dönemine göre net satışları %72,5 arttıran Bizim toptan net satış TL’sini 9,5 milyar TL’ye çıkarmıştır.

İlk göze çarpan kısım brüt kar oranının %15,5’dan %12,9 seviyesine düşmesi olmuştur. Geçen yılın aynı dönemine göre brüt kar oranındaki düşüsün tek sebebi satılan malın maliyetinin artışı değildir. Geçen yılın aynı dönemine göre brüt satış oranı %76,2 artarken satış iadeleri %102,4 ve satış iskontosu %225,9 puan artmıştır. Bu da net satışları düşürmüş ve brüt kar oranını yaklaşık 2 puan azaltmıştır.

Giderlere baktığımızdaysa geçen yılın aynı dönemine göre benzer oranlarda gerçekleşmiştir. Pazarlama giderlerinde ise diğer pazarlama ve satış giderlerinde bir artış olduğu görülmüştür.

Esas Faaliyetlerden Diğer Giderlerdeyse bir önceki yılın aynı dönemine göre %101,6 artmıştır.

• Reeskont faiz giderleri %1.645 artış ile 720.636’lik bir giderken 12,5 milyon gidere çıkmıştır.

• Kambiyo zararlarıysa %389 artışla 3,5 milyon TL’den 17,2 milyon TL’lik bir gidere çıkmıştır.
• Vadeli alımlara ilişkin faiz gideriyse %91,8’lik artışla 150,9 milyon TL’den 289,6 milyon TL’ye çıkmıştır.
• Gelirdeki artış oranına göre daha fazla artan bir diğer başlık ise finansman giderleridir.

• Kıdem tazminatı faiz giderinde ciddi (%1.250) bir artış olup 8,8 milyon TL’ye çıkmıştır.
• Kiralama işlemleri finansman giderlerinde ise %121 artış ile 68 milyon TL’ye ulaşmıştır.
• Geçen sene olmayıp bu sene eklenen bir başka gider ise “Diğer faiz giderleri” başlığıdır.
• Net kara baktığımızdaysa geçen sene 61,4 milyon kar elde eden şirket yukarıdaki açıkladığımız sebeplerden dolayı bu sene yaklaşık olarak 61 milyon TL zarar açıklamıştır.

Teknosa

Fiili dolaşımdaki payı %49,98 olan şirketin şu anki piyasa değeri yaklaşık 178,5 milyon dolardır.

Gelir tablosu incelendiğinde satışların maliyetinin %134,4 artarken, gelirin %131,3 arttığı görülmektedir. Aslında bu duruma “teknoloji enflasyonu” diyebiliriz. Cirosal olarak yaklaşık %131 (3 puan teknoloji enflasyonunun altında) büyümüştür. Bu durumda brüt kar oranından başlayıp net kara oranına kadar 1 puan düşüşe neden olmuştur. Geçen yılın aynı döneminde net kar %3,1 iken bu sene %2,1’dir.

Pazarlama giderlerini incelediğimizde kira gideri ve nakliye gider oranlarında bir önceki yıla göre artış olduğu görülmüştür. Bunun karşılığında reklam ve tanıtım gideri ve müşavirlik gider oranlarında bir önceki yıla göre düşüş görülmüştür. Bu da operasyonel ve genel yönetim giderlerini %12 seviyesinde tutmayı sağlamıştır.

Cirosal stok olarak da geçen sene aynı döneme göre %64 ,8 artış olmuştur. Aslında bakıldığında satışların maliyeti %134,4 arttığı yerde stokların %64,8 artışı cirosal olarak stok azaltma olarak da algılanabilir.

Esasa faaliyetlerden diğer giderler incelendiğinde ise vade farkı giderinde ve kambiyo zararında yüzdesel olarak ciddi bir artış olmuştur. Ek olarak geçen sene olmayıp bu sene olan “Rekabet kurumu cezası karşılığı gideri” eklenmiştir.